Bệnh vây thối ở cá Koi và cách xử lí

• Dịch: Huyền Nguyễn

Bệnh thối vây và thối đuôi ở cá Koi có thể là tình trạng rất đáng lo ngại, nhưng may mắn thay, đó là tình trạng dễ khắc phục nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách! Cùng Koi Xinh đi vào tìm hiểu ngay!

Bệnh thối vây thường biểu hiện như một triệu chứng của một vấn đề tiềm ẩn và rất hiếm khi bệnh tự xảy ra. Mặc dù bệnh thối vây cũng có thể ảnh hưởng đến cá loài cá Chép hoang dã, nhưng bệnh này phổ biến hơn nhiều ở cá Koi cảnh do chúng có hệ miễn dịch kém hơn và sống trong môi trường khép kín.

Bệnh thối vây thường do nhiễm vi khuẩn dẫn đến mô vây bị thối rữa, nhưng một số trường hợp cũng có thể do nhiễm nấm. Bệnh thối vây do vi khuẩn gây ra sẽ có dạng không đồng đều trông giống như các vây đang dần thối rữa ra các mép. Nếu nguyên nhân là do nấm, hiện tượng thối rữa xuất hiện đều hơn và có khả năng tạo ra màu trắng dọc theo các cạnh của vây. Cả hai loại bệnh thối vây đều nguy hiểm, nhưng cả hai vấn đề này đều có thể được giải quyết bằng các biện pháp điều trị và chăm sóc ao nếu được phát hiện ở giai đoạn đầu.

Nếu bạn nghi ngờ cá Koi bị thối vây, bạn nên thu hút cá lên bề mặt bằng lưới mềm và xem xét kỹ hơn để chắc chắn!

Các triệu chứng phổ biến của bệnh thối vây và đuôi ở cá Koi bao gồm:

• Các mép vây bị nứt hoặc thối rữa
• Đổi màu các vây (đen / nâu / trắng)
• Viêm quanh gốc vây
• Thiếu vây hoặc các bộ phận bị rơi ra
• Thay đổi hành vi (nhút nhát, trốn tránh, cọ xát)
• Thay đổi màu sắc (xỉn màu / đỏ da)

Nguyên nhân nào khiến Vây và Đuôi cá Koi bị thối?

Cũng như chất lượng nước kém, bệnh thối vây có thể xảy ra do vết thương bị nhiễm trùng hoặc có thể do vấn đề về ký sinh trùng mà không được điều trị. Động vật ăn thịt, chẳng hạn như diệc, là nguyên nhân thường xuyên nhất gây ra tổn thương vây, nhưng cá Koi cũng có thể tự làm hỏng vây khi bơi hoặc trong khi kiếm ăn. Ký sinh trùng khó phát hiện hơn, nhưng nếu cá Koi của bạn gần đây đã thay đổi hành vi và có màu sắc xỉn, đây có thể là nguyên nhân của bệnh. Mặc dù bạn không thể nhìn thấy hầu hết các loại ký sinh trùng, nhưng những thay đổi về hành vi như không ăn, ẩn nấp hoặc cọ xát với những con vật sống trong ao đều là những dấu hiệu nhận biết ký sinh trùng. Bản thân bệnh có thể do nhiễm cả vi khuẩn (Pseudomonas fluorescens) hoặc nhiễm nấm, và nó thường là một triệu chứng của một vấn đề khác và không xảy ra mà không có lý do. Ví dụ, cho đến nay, nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh thối vây ở cá Koi là chất lượng nước và điều kiện sống kém, chẳng hạn như môi trường có nồng độ amoniac, nitrit cao hoặc sự thay đổi nhanh chóng về độ pH. Cá Koi là loài cá rất nhạy cảm và dễ bị căng thẳng nếu môi trường sống mất cân bằng nghiêm trọng. Sự căng thẳng này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống miễn dịch, khiến chúng suy yếu và cuối cùng sẽ dẫn đến các vấn đề khác, chẳng hạn như bệnh thối vây.

Nguyên nhân cuối cùng có thể là do thiếu dinh dưỡng thích hợp và chế độ ăn uống tổng thể kém. Cho cá Koi ăn thức ăn chất lượng thấp sẽ khiến chúng yếu đi theo thời gian, và điều này khiến cá dễ bị nhiễm trùng và mắc bệnh. Một trong những phần quan trọng nhất của việc nuôi cá là đảm bảo cá Koi nhận được dinh dưỡng chính xác để tăng trưởng, phát triển màu sắc và có hệ miễn dịch tối ưu, và thức ăn chất lượng cao là trọng tâm của quá trình này.

Cá Koi có thể phục hồi mà không cần điều trị không?

Đôi khi cá Koi sẽ có thể phục hồi và đôi khi thì không, bạn có thực sự muốn nắm lấy cơ hội đó không? Vấn đề với bệnh thối vây là nguyên nhân gốc rễ thường là do môi trường sống của cá Koi, vì vậy trừ khi môi trường được cải thiện, bệnh sẽ chỉ trầm trọng hơn theo thời gian. Ở cá Chép hoang dã có hệ miễn dịch mạnh hơn, chúng có thể di chuyển khỏi các điều kiện chất lượng kém, bãi kiếm ăn tồi tệ hoặc tránh động vật ăn thịt, vì chúng không bị nhốt trong một vùng nước nhỏ. Cá thuần hóa không sống trong môi trường tự do như vậy, và nếu vây bị thối do chất lượng nước kém, có động vật ăn thịt hoặc ký sinh trùng, chúng không còn nơi nào khác để đi! Giúp cá Koi của bạn chống lại vấn đề bằng loại thuốc thích hợp và loại bỏ tất cả các nguyên nhân tiềm ẩn của bệnh luôn là cách tốt nhất.

Vì bệnh thường là dấu hiệu của một vấn đề khác trong ao, bạn nên coi nó như một cảnh báo sớm về vấn đề tiềm ẩn trong ao nuôi cần được điều tra.

Các vây có mọc lại sau khi cá được điều trị bằng thuốc không?

Có! Sau khi cá Koi được điều trị, các vây của chúng sẽ phát triển trở lại trong tình trạng khỏe mạnh miễn là không còn các vấn đề khác. Cho cá Koi ăn một chế độ ăn giàu dinh dưỡng và duy trì chất lượng nước tuyệt vời là điều quan trọng trong giai đoạn chữa bệnh để cá hồi phục tốt nhất có thể.

Trong hầu hết các trường hợp xuất hiện bệnh thối vây, bệnh không có thời gian tiến triển đến gốc vây, do đó không có mô xương nào bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, trong những trường hợp rất nghiêm trọng, vi khuẩn hoặc nấm có thể lây nhiễm vào xương cá và những chú cá gặp vấn đề nghiêm trọng này sẽ cần được chăm sóc y tế thêm từ người nuôi hoặc bác sĩ thú y chuyên nghiệp. Khi bệnh đã tiến triển đến mức này, phần thịt và xương bị nhiễm bệnh nên được cắt bỏ để phục hồi và chúng tôi không khuyến nghị người mới nuôi cá tự thực hiện biện pháp này.

Vì vậy, bệnh thối vây được phát hiện sớm và chưa lan đến gốc vây hoặc thân, việc điều trị bằng thuốc chống vi khuẩn / nấm sẽ đủ để giải quyết vấn đề và cho phép vây phát triển khỏe mạnh trở lại.

Thuốc & Phòng ngừa bệnh thối vây ở cá Koi (Phương pháp điều trị an toàn cho cá)

Lưu ý – Trước khi xử lý nước bằng thuốc, hãy tắt mọi thiết bị quét tia cực tím và ngừng lọc than hoạt tính. Những điều này sẽ vô hiệu hóa các phương pháp điều trị!

Bước 1: Ngăn chặn sự thối rữa bằng cách điều trị

Khi bắt đầu điều trị, chúng tôi khuyên bạn nên dùng một loại thuốc phổ rộng đủ để giúp hầu hết cá Koi khỏi bệnh thối vây. Chúng an toàn cho cá và sẽ không gây ra các vấn đề về độ pH và độ trong của nước. Đối với các trường hợp cá mắc bệnh thối vây khi bệnh chưa lây lan gần gốc, bạn cũng có thể thử phương pháp điều trị bằng thức ăn kháng sinh. Trước tiên, chúng tôi khuyên bạn nên điều trị thường xuyên trước khi cho cá dùng thuốc kháng sinh, vì chúng có thể gây ra các vấn đề về chất lượng nước và góp phần làm cho vi khuẩn trở nên kháng thuốc hơn. Tuy nhiên, phương pháp này sẽ cần thiết nếu cá Koi của bạn không hồi phục sau các phương pháp điều trị thông thường, chẳng hạn như trong trường hợp bệnh đã lây lan từ bên trong.

Vì cá Koi lớn hơn nhiều so với các loài cá cảnh khác, nên không phải lúc nào bạn cũng có thể cách ly cá bệnh khỏi những con còn lại trong nhóm. Tuy nhiên, bệnh thối vây rất khó lây lan nếu bạn kiểm soát được nguyên nhân cơ bản và chỉ cách ly những con cá bị bệnh sẽ không phải lúc nào cũng giúp ích cho những con khác nếu vấn đề nằm ở hệ thống ao chính (chất lượng nước kém). Phương pháp tốt nhất trước tiên là xử lý những con cá bị bệnh có dấu hiệu thối rữa, sau đó bạn cố gắng xác định và xử lí nguyên nhân cơ bản để nó không tái phát trong tương lai.

Bước 2: Cảnh giác với các loại ký sinh trùng có thể gây bệnh ở cá

Bệnh thối vây có thể bị gây ra bởi ký sinh trùng và tình trạng này có thể trở nên tồi tệ hơn. Vì rất khó chẩn đoán ký sinh trùng, nhiều người nuôi cá Koi quyết định điều trị ký sinh trùng ở cá của họ thường xuyên quanh năm như một biện pháp phòng ngừa. Thời gian phổ biến nhất để làm điều này là trước mùa đông khi cá Koi ngủ đông và vào đầu mùa xuân khi cá Koi bắt đầu hoạt động trở lại. Biện pháp điều trị cũng có thể được áp dụng cho ao khi bạn nhận thấy những thay đổi trong hành vi, chẳng hạn như cá Koi lẩn trốn, không ăn hoặc cọ xát với lớp lót ao. Đây là tất cả các dấu hiệu tiềm ẩn ký sinh trùng và nếu hành vi ở cá không được cải thiện, bạn có thể điều trị cho cá Koi để đề phòng!

Ngay cả khi bạn nghĩ rằng bệnh thối vây là do chất lượng nước hoặc do bị động vật ăn thịt gây ra, điều đó không có nghĩa là ký sinh trùng sẽ không trở thành vấn đề. Cá Koi có khả năng bị ký sinh trùng cao hơn trong thời gian yếu ớt và chắc chắn chúng sẽ gặp nhiều rủi ro hơn nếu chẳng may gặp phải trường hợp thối vây khó chịu. Đây cũng là lý do tại sao cá Koi được điều trị ký sinh trùng trong mùa đông và mùa xuân, bởi vì trong thời tiết lạnh hơn, quá trình trao đổi chất và hệ thống miễn dịch của chúng bị chậm lại, làm tăng khả năng nhiễm bệnh.

Cũng giống như các phương pháp chống vi khuẩn, ký sinh trùng thường có thể được xử lý bằng một giải pháp phổ rộng. Chúng tôi đề xuất Aqua Meds Aqua Prazi, loại thuốc có thể chống hầu hết các loại ký sinh trùng phổ biến, bao gồm sán lá mang, sán dây và giun mỏ. Phương pháp xử lý này rất an toàn cho cá và sẽ không gây ra các vấn đề về độ trong hoặc lọc, cũng như không cần thay nước trước. Sau khi cá Koi đã được điều trị bệnh thối vây bằng thuốc chống vi khuẩn, bạn nên điều trị ký sinh trùng để đảm bảo khả năng hồi phục ở cá tốt nhất có thể.

Bước 3: Thực hiện các bước để ngăn ngừa bệnh thối vây trong tương lai

Bệnh thối vây hiếm khi tự xảy ra và hầu như luôn là triệu chứng của một vấn đề tiềm ẩn với cá Koi hoặc môi trường ao nuôi của bạn. Để ngăn ngừa bệnh thối vây quay trở lại trong tương lai, bạn cần cố gắng xác định nguyên nhân tiềm ẩn và sau đó cố gắng thực hiện các biện pháp bảo vệ.

Vì chất lượng nước thường đóng một vai trò quan trọng trong nguyên nhân gây ra các vấn đề trong ao nuôi, nên kiểm tra chất lượng nước nên là bước đầu tiên để giải quyết vấn đề. Bước này có thể được thực hiện cùng với việc điều trị thối vây, vì hầu hết các loại thuốc sẽ không ảnh hưởng đến chất lượng nước (mặc dù chúng có thể chứa kháng sinh). Khi kiểm tra nước, bạn cần phải chú ý đến các phép đo amoniac, nitrit và pH, tất cả đều có thể gây ra rắc rối khi chúng mất cân bằng. Để biết thêm thông tin về việc kiểm tra chất lượng nước và các thông số lý tưởng của nước ao, hãy tham khảo hướng dẫn đầy đủ của chúng tôi. Bài báo cũng bao gồm các cách để cải thiện tình trạng nước nếu các thông số nhất định quá thấp hoặc cao.

Bên cạnh chất lượng nước, bạn cũng nên kiểm tra hệ thống lọc của ao. Nếu xét nghiệm nước cho thấy mức amoniac và nitrit cao hơn bình thường, điều đó cho thấy có vấn đề ở bộ lọc và quy trình lọc sinh học trong ao. Đảm bảo bộ lọc ao đủ lớn cho lượng cá của bạn và đảm bảo có đủ lợi khuẩn trong ao là điều quan trọng để kiểm soát mức amoniac. Bạn cũng có thể thử tối ưu hóa và làm sạch phương tiện lọc nếu nó bị tắc hoặc hoạt động kém, điều này thường là vấn đề ở các phương tiện lọc cũ hơn.

Bên cạnh đó, cá Koi nên được sống hạnh phúc nhất có thể trong môi trường của chúng! Căng thẳng ở cá có thể dẫn đến tất cả các loại vấn đề, bao gồm cả bệnh thối vây, vì vậy mọi tác nhân gây căng thẳng tiềm ẩn cần được giữ ở mức tối thiểu. Bạn cũng nên đảm bảo rằng bạn đang cho cá Koi của mình ăn thức ăn chất lượng nhất có thể để đảm bảo chúng duy trì một hệ thống miễn dịch mạnh mẽ và nhiều năng lượng để chống lại bệnh tật và nhiễm trùng.

Các bài viết và bài đọc thêm để giúp bạn ngăn ngừa bệnh thối vây và các bệnh khác ở cá Koi:

Phòng ngừa vấn đề luôn tốt hơn là cố gắng giải quyết vấn đề, vì vậy thực hiện các bước để cải thiện tình trạng ao và cá là rất quan trọng. Cá Koi được nuôi dưỡng tốt trong môi trường nước chất lượng cao không có động vật ăn thịt hoặc các tác nhân gây căng thẳng khác ít có nguy cơ bị thối vây và các vấn đề khác hơn nhiều. Hãy nhớ rằng, một con cá Koi hạnh phúc là một con cá Koi khỏe mạnh!