Amoniac trong hồ Koi là gì? Cách kiểm soát Amoniac đơn giản, hiệu quả

Amoniac trong ao và bể cá là một vấn đề phổ biến. Căng thẳng và ngộ độc amoniac thường là nguyên nhân số một khiến cá bị bệnh và chết khi bạn thiết lập hồ cá mới, ao nhỏ và bể cách ly. Điều này thường được gọi là “Hội chứng bể cá mới”.

Đây thường không phải là vấn đề phổ biến ở các ao mới có kích thước lớn vì amoniac được pha loãng trong lượng nước lớn sẽ không đạt đến mức độc hại. Căng thẳng do amoniac cũng có thể xảy ra trong các ao được thiết kế tốt vì nhiều lý do khác nhau. Nó cũng thường là bước đầu tiên trong một đợt bùng phát ký sinh trùng hoặc vi khuẩn vì nó gây căng thẳng và làm suy yếu cá, khiến chúng dễ bị tác động bởi các mầm bệnh trong nước.

May mắn thay, cá Koi và cá Vàng cũng như nhiều loài cá cảnh khác rất kiên cường và có thể chịu được mức amoniac thấp trong vài ngày mà không có bất kỳ tác động xấu nào. Nhưng nồng độ amoniac có thể tăng lên mức nguy hiểm khá nhanh và dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, dẫn đến hiện tượng cá chết.

Amoniac là gì và nó đến từ đâu?

Amoniac là chất thải chính của cá. Nó được bài tiết chủ yếu qua mang và ở mức độ ít hơn qua nước tiểu. Nó cũng có thể đến từ xác thực vật thối rữa, tảo chết hoặc cá chết hoặc các động vật khác trong ao.

Các triệu chứng của căng thẳng do amoniac là gì?

Các dấu hiệu đầu tiên của căng thẳng do amoniac thường được biểu hiện ở hành vi của cá Koi hoặc cá Vàng. Trong ao hoặc bể cá có hàm lượng amoniac cao, cá thường hoạt động kém hơn và lơ lửng trên mặt nước, gần thác nước hoặc bể lọc.

Các dấu hiệu khác bao gồm

• Nằm ở phía dưới đáy ao
  
• Ăn ít
• Vây kẹp gần cơ thể cá
• Lớp chất nhờn dư thừa

Kiểm tra cá kỹ hơn, bạn thường thấy da bị đỏ và tổn thương ở mang.

Amoniac ảnh hưởng đến cá như thế nào?

Ngay cả mức amoniac thấp dưới 0,25 ppm (phần triệu) cũng có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch và làm cho cá dễ bị nhiễm vi khuẩn và ký sinh trùng hơn.

Hàm lượng amoniac cao, từ 1,0 ppm trở lên, có tác dụng xấu tới mang cá với các hiệu ứng đột ngột và nghiêm trọng. Hàm lượng amoniac cao sẽ “đốt cháy” mang và gây sưng tấy và thậm chí gây tổn hại nghiêm trọng đến cấu trúc của mang. Cá không chỉ sử dụng mang để thở mà còn để bài tiết chất thải nhằm tạo ra sự điều hòa (cân bằng nước và muối trong cơ thể). Điều này làm giảm đáng kể khả năng hoạt động bình thường của mang và cũng khiến chúng dễ bị nhiễm trùng hơn. Chỉ cần một vài ngày sống trong nước có nồng độ amoniac cao có thể gây hại cho cá.

Điều gì gây ra amoniac?

Amoniac có trong tất cả các ao và bể cá, nhưng thường ở lượng nhỏ. Đó là bởi vì trong một ao hoặc hồ cá hoạt động tốt, amoniac độc hại được vi khuẩn có lợi chuyển hóa thành nitrat tương đối vô hại thông qua một loạt các bước sinh học. Quá trình chuyển đổi amoniac thành nitrat này được gọi là Chu trình Nitơ, còn được gọi là “Chu trình” hoặc “Chu trình bể”.

Chu trình nitơ

Đây là những gì sẽ xảy ra với “Chu kỳ” khi bạn thiết lập một ao hoặc bể cá mới. Bạn thả thêm một số cá, bắt đầu cho chúng ăn và mọi thứ đều tuyệt vời. Cá ngay lập tức bắt đầu tạo ra chất thải amoniac và nó bắt đầu tích tụ trong nước.

1. Khi mức Amoniac tăng lên, vi khuẩn có lợi được gọi là Nitrosomonas bắt đầu sử dụng chất này làm nguồn thức ăn và chuyển hóa nó thành Nitrit. Khi những vi khuẩn này sinh sôi, chúng có thể tiêu thụ ngày càng nhiều amoniac để cuối cùng mức amoniac sẽ giảm xuống gần như bằng không.
2. Nitrit ít độc đối với cá hơn amoniac, nhưng vẫn rất nguy hiểm khi chúng ở mức độ cao và có thể làm chết cá. Khi mức Nitrit tăng lên, vi khuẩn Nitrobacter bắt đầu chuyển Nitrit thành Nitrat ít có hại hơn. Khi vi khuẩn Nitrobacter tăng lên, Nitrit cũng sẽ được chuyển hóa ngay lập tức thành nitrat do đó mức Nitrit trong nước gần như bằng không.
3. Nitrat sẽ tích tụ trong ao hoặc bể cá không có thực vật hoặc tảo. Nitrat không bị phân hủy bởi vi khuẩn như amoniac và nitrit. Mặc dù Nitrat không ảnh hưởng trực tiếp đến cá như amoniac hoặc nitrit, nhưng mức độ cao mãn tính (trên 50 ppm) có thể bắt đầu làm suy yếu hệ thống miễn dịch của cá, khiến chúng dễ bị nhiễm trùng và ký sinh trùng hơn. Để giảm Nitrat và duy trì mức độ khỏe mạnh trong bể cá, bạn nên thay nước một phần thường xuyên (10% đến 20%). Trong ao, môi trường tự nhiên có một cách xử lí nitrat đó là tảo! Tảo và thực vật ăn nitrat, vì vậy nếu bạn không muốn nước có màu xanh trong như súp đậu hoặc tảo dây tràn qua ao của mình thì hãy bổ sung nhiều thực vật để tiêu thụ nitrat.

Quá trình trên là hoàn toàn tự nhiên, nếu bạn kiên nhẫn khi mới bắt đầu xây dựng ao hoặc bể cá và không thả quá nhiều cá trong tháng đầu tiên, bạn sẽ không gặp phải bất kỳ vấn đề lớn nào về chất lượng nước hoặc cá bị bệnh. Các vấn đề thường xảy ra khi người nuôi cá nhiệt tình thả thêm quá nhiều cá vào một bể cá mới và không kiểm tra chất lượng nước.

Trong các hệ thống đã được thiết lập, mức amoniac cũng có thể trở nên cao nguy hiểm vì nhiều lý do. Lọc hoặc tuần hoàn không đầy đủ, cho ăn quá nhiều, thả quá nhiều cá, cá sinh sản, mất điện kéo dài, diệt nhiều tảo và không loại bỏ nó khỏi ao và xử lý bằng thuốc đều có thể dẫn đến nồng độ amoniac tăng cao.

Làm thế nào để ngăn chặn mức độ amoniac cao

• Kiểm tra chất lượng nước thường xuyên
• Có đủ (hoặc nhiều hơn) hệ thống lọc và tuần hoàn
• Đừng thả quá nhiều cá
  
• Đừng cho cá ăn quá nhiều
• Hãy kiên nhẫn khi bắt đầu một hệ thống ao nuôi mới

Mức độ Amoniac an toàn là gì?

Khác với trong một hệ thống mới, mức Amoniac luôn phải bằng 0. Sự hiện diện của bất kỳ lượng amoniac nào trong ao hoặc bể cá đã được thiết lập phải là một dấu hiệu cho thấy có điều gì đó không ổn và cần được kiểm tra. Mức amoniac trên 0,25 ppm nên được chú ý, khi mức amoniac lên đến trên 1,0 ppm, bạn cần phải xử lý nước ngay lập tức.

Phải làm gì nếu ao cá có mức độ amoniac cao?

Nếu ao của bạn có mức amoniac cao, trên 1,0 ppm, điều đầu tiên cần làm là thay một phần nước. Mức độ thay nước và tần suất thay nước tùy thuộc vào các cấp độ. Thay nước 20% đến 30% mỗi ngày là đủ để giúp giảm mức amoniac. Trong trường hợp này, hãy kiểm tra chất lượng nước của bạn hàng ngày, hoặc thậm chí hai lần một ngày bằng Bộ kiểm tra. Nếu nồng độ amoniac trên 5,0 ppm, bạn có thể tăng lượng nước thay nhưng phải hết sức cẩn thận để cá không bị sốc. Bất cứ khi nào bạn thực hiện thay nước, hãy luôn sử dụng Máy khử clo để loại bỏ clo và cloramin nếu bạn đang sử dụng nước máy, luôn cố gắng đảm bảo nước bạn thêm vào ao có cùng nhiệt độ với nước ao (đặc biệt nếu bạn đang thay một lượng nước lớn).

Thêm vi khuẩn có lợi vào ao hoặc hồ cá của bạn. Có một số sản phẩm tốt như Nite-Out II, AmmoniaFix hoặc Microbe Lift PL giúp thiết lập hoặc khôi phục vi khuẩn có lợi trong hệ thống ao nuôi của bạn. Trong các ao, bạn nên bổ sung các vi khuẩn có lợi được thiết kế để hoạt động ở nhiệt độ nước lạnh vào mùa xuân.

Các chất khử amoniac cũng có hiệu quả trong việc liên kết amoniac độc hại để chúng không gây hại cho cá. Amoniac được tạo thành sau đó được loại bỏ một cách tự nhiên bởi các vi khuẩn có lợi.

Dịch: Huyền Nguyễn