Điều trị bệnh cho cá Koi – Hướng dẫn phòng ngừa kí sinh trùng Chilodonella

Kí sinh trùng Chilodonella là nội sinh vật kí sinh trùng đơn bào. Nội ký sinh trùng (Endoparasites) là những loài sống có mối quan hệ cộng sinh với vật chủ của chúng. Kí sinh trùng Chilodonella coi cá đơn giản như một điểm neo để chúng có thể dễ dàng ăn vi khuẩn và vi sinh vật đi qua.

Dù nó không ăn thịt loại cá nó ký sinh nhưng kí sinh trùng Chilodonella vẫn cần được điều trị ngay sau khi bạn phát hiện hoặc bạn nhận thấy các triệu chứng ở cá của mình. Mặc dù chỉ có một số loài ký sinh trùng Chilodonella thường không gây hại, nhưng nếu được phép tồn tại, chúng sẽ khiến cá của bạn dễ mắc phải một loạt các bệnh thứ cấp có hại và nhiễm trùng.

Ký sinh trùng Chilodonella thuộc họ Chilodonellidae, trong đó chúng là chi duy nhất. Hầu hết các loài ký sinh trùng thuộc họ này sử dụng cá làm vật chủ. Nhưng một số loài cụ thể lại được sử dụng để kiểm soát sinh học tự nhiên đối với các quần thể muỗi mang bệnh.

Kí sinh trùng Chilodonella Uncinata dường như chỉ săn thức ăn của ấu trùng muỗi. Nó có thể làm muỗi chết hàng loạt, gây ra tỉ lệ tử vong cao cho các quần thể côn trùng gây hại ở những nước phát triển, chẳng hạn như Ấn Độ.

Những ký sinh trùng nhỏ bé này có thể được tìm thấy trong, trên hoặc gần mang của cá, đặc biệt là ở giai đoạn cá con. Tuy nhiên, khi có thức ăn, chúng có thể di chuyển trên cá và bám vào bất cứ đâu trên da. Mặc dù bản thân ký sinh trùng Chilodonella không gây hại quá mức, nhưng chúng lại khiến cá dễ mắc các bệnh thứ cấp. 

Ký sinh trùng Chilodonella đến từ đâu?

Thông thường, chúng được chuyển tới ao nuôi thông qua cá nhiễm bệnh không được chăm sóc đúng cách (thường xảy ra nếu chúng đến từ một trang trại nuôi quá nhiều cá), và không được kiểm dịch trước khi đưa sang ao mới.

Cách xác định ký sinh trùng Chilodonella trong ao cá Koi và cá Vàng

Trong tất cả các giai đoạn sống, ký sinh trùng Chilodonella đều ở dạng vi khuẩn. Bạn gần như không thể xác định nó một cách chắc chắn trừ khi sử dụng kính hiển vi. Nên xem xét nhiều mẫu nước, cũng như cạo da của cá tại các vị trí nghi ngờ có vi khuẩn bám dính (cạo nhẹ nhàng để không gây căng thẳng hoặc gây hại cho cá).

Ký sinh trùng Chilodonella có hình dạng giống hình quả lê hoặc hình tai, với nhiều lông mao nhỏ giống như lông ở mặt bụng (bên dài hơn). Kích thước của chúng thường dài từ 30 đến 70 micromet (µm) và rộng từ 30 đến 50 µm. Ở mức rất nhỏ so với độ dày trung bình của tóc người là từ 100 µm.

• Đây là một loại kính hiển vi lý tưởng cho học sinh từ tiểu học đến trung học để học các môn khoa học.
• Đầu mắt kính có thể xoay 360 độ cung cấp năm cài đặt độ phóng đại là 40X, 100X, 250X, 400X và 1000X.
• Tất cả các thành phần thủy tinh quang học bao gồm bộ tụ thấu kính đơn với màng ngăn đĩa.

Vòng đời của ký sinh trùng Chilodonella

Ký sinh trùng Chilodonella trưởng thành sinh sản vô tính thông qua meiosis để tạo ra các tế bào con phát triển thành ký sinh trùng Chilodonella trưởng thành chỉ trong vòng vài ngày. Đôi khi, khi nguồn tài nguyên khan hiếm và ký sinh trùng Chilodonella không có đủ năng lượng cho meiosis, chúng có thể sinh sản bằng cách liên kết với nhau thông qua một quá trình được gọi là liên hợp. Hai ký sinh trùng Chilodonella kết hợp với nhau, tạo ra một loại cầu nối mà qua đó chúng trao đổi nguồn lực và thông tin di truyền, để hình thành một nhân hợp tử có khả năng sản sinh ra meiosis.

Thời gian để một cá thể sinh ra tương đối ngắn, trong khoảng 72 giờ hoặc ít hơn. Tế bào cái có thể ngay lập tức gắn vào cá vật chủ hiện có hoặc sử dụng lông mao của chúng để bơi đến cá mới. Mặc dù chúng được tìm thấy ở bất cứ đâu trên da nhưng thông thường, chúng bám trên hoặc gần mang. Mặt bụng của chúng lõm xuống, giúp chúng có thể tự hút chân không vào vật chủ mà không thực sự đào sâu vào da.

Nếu ký sinh trùng Chilodonella không tìm được vật chủ trong vòng 24 giờ, rất có thể chúng sẽ chết. Tuy nhiên, khi tìm được vật chủ, ký sinh trùng Chilodonella có thể tồn tại trong nhiều tháng và có khả năng không hoạt động nếu nhiệt độ giảm xuống hoặc tăng lên vượt phạm vi lý tưởng của chúng. Nhiệt độ nước từ 5 đến 10°C  tạo điều kiện phát triển cho những ký sinh trùng này, khiến chúng sinh sôi nhanh chóng vào mùa xuân khi nhiệt độ mát hơn khi hệ thống miễn dịch của cá có xu hướng yếu hơn do sắp bước vào mùa đông.

Các triệu chứng khi mắc phải ký sinh trùng Chilodonella ở cá là gì?

Những chấm trắng

Trên thân cá có thể xuất hiện những chấm trắng như màu mây, đó là những điểm trắng. Trong một vài trường hợp, khi có nhiều kí sinh trùng Chilodonella bám vào cá, da cá sẽ có những mảng màu trắng trên thân.

Đập nước

Hành vi đập nước và cọ xát rất phổ biến khi cá mắc phải ký sinh trùng. Cá sẽ bơi một cách thất thường, lao lên mặt nước và dường như lật hoặc lộn nhào (được gọi là đập nước). Thậm chí. cá sẽ cọ xát vào thành ao và đá để cố gắng giảm ngứa và khó chịu, đồng thời loại bỏ ký sinh trùng.

Thở gấp

Cá có thể thở gấp trên bề mặt ao nếu mang của chúng bị viêm do ký sinh trùng Chilodonella.

Tăng việc tiết các chất nhầy

Khi da bị kích ứng nhiều hơn, cá có thể tiết ra một lớp màng nhầy dư thừa để cố gắng bảo vệ da và tiêu diệt ký sinh trùng.

Mất cảm giác thèm ăn

Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, cá có thể mất cảm giác thèm ăn hoàn toàn khi cơ thể chúng cố gắng chống lại ký sinh trùng Chilodonella và mọi bệnh tật hoặc nhiễm trùng thứ phát. Theo thời gian, điều này sẽ dẫn đến giảm trọng lượng cá và có khả năng làm cá chết.

Vây kẹp

Đây là kết quả của sự khó chịu liên quan đến việc Chilodonella tự bám vào các gốc của vây. Khả năng bơi lội cũng có thể bị giảm.

Trạng thái hôn mê

Sau bị kí sinh trùng Chilodonella bám vào trong một thời gian dài, cá có thể hôn mê do tiêu tốn năng lượng cần thiết để chống lại bệnh tật và nhiễm trùng xâm nhập vào cơ thể thông qua các vết thương do ký sinh trùng Chilodonella tạo ra.

Phương pháp chữa trị ký sinh trùng Chilodonella cho cá và cách phòng ngừa  

Muối tắm bồn (ParaSalt)

Tắm muối 0,5% trong một hoặc hai giờ, tắm 1,5% muối trong nửa giờ hoặc ngâm hoàn toàn 2,5% muối trong thời gian không quá 15 phút có thể tiêu diệt các ổ nhiễm ký sinh trùng Chilodonella ở mức độ nhẹ. Muối có tác dụng khử nước và làm suy yếu ký sinh trùng, khiến chúng tách khỏi vật chủ và chết.

Sử dụng Potassium Permanganate (Kusuri)

Kali pemanganat là một loại hóa chất yếu và an toàn nếu được sử dụng đúng liều lượng. Nó không có nguy cơ gây hại cho cá hoặc thực vật. Hóa chất này có tính oxy hóa cao, phá vỡ các mô sống. Khi sử dụng một định lượng thích hợp, chất này không gây hại cho cá hoặc thực vật, nhưng sẽ phá vỡ các mô và tế bào của ký sinh trùng, vi khuẩn và nấm.

Hóa chất Formalin (Eco-Labs Broad Spectrum)

Hỗn hợp malachite green và formalin đã được chứng minh là có hiệu quả cao nhất trong việc loại bỏ ký sinh trùng Chilodonella. Chúng thường được bán cùng nhau dưới dạng kem hoặc cũng có thể thoa trực tiếp lên cá hoặc dưới dạng chất lỏng dùng để tắm (0,05 ppm hoặc 5 ml trên 10 gallon nước). Hãy cố gắng chỉ sử dụng phương pháp này khi không còn lựa chọn nào khác. Bởi chất formalin có thể tồn tại trong nhiều tháng và gây ra các vấn đề về sức khỏe, đặc biệt là nếu liều lượng không chính xác.

Kiểm tra cá mới

Cá mới nên được kiểm dịch trong bể để ngăn ngừa sự lây lan của ký sinh trùng Chilodonella

Cách tốt nhất để ngăn chặn ký sinh trùng Chilodonella xâm nhập vào ao là kiểm dịch bất kỳ loài cá mới nào ngay sau khi mua chúng. Nếu bạn sẵn có kính hiển vi, hãy sử dụng kính hiển vi để đánh giá xem cá có ký sinh trùng hay không. Xử lý khi cần thiết trước khi đưa vào ao của bạn.

Cải thiện chất lượng nước

Bạn phải luôn luôn duy trì chất lượng nước tốt. Giữ cho nước sạch sẽ, cân bằng pH và KH (những con số này sẽ phụ thuộc vào loài cá mà bạn nuôi), cung cấp đầy đủ oxy (tốt nhất là 8 phần triệu oxy hòa tan trở lên), lọc đúng cách và thực hiện thay 10% nước hàng ngày hoặc 20 – 25% hàng tuần.

Do mặt bụng giống như khe hút lõm, ký sinh trùng Chilodonella có thể bám vào thực vật, chất nền, đá, bộ lọc và bất cứ thứ gì khác trong ao. Vì vậy bạn cần phải thay nước và làm sạch kỹ lưỡng. Ngoài ra để đảm bảo, hãy kiểm tra chất lượng nước hàng ngày.

Cung cấp dinh dưỡng tốt

Cho cá ăn một chế độ ăn cân bằng với thức ăn dạng viên giàu dinh dưỡng. Cùng với đó là bổ sung các nguồn protein thay thế (tôm, giun huyết, v.v.), trái cây và rau khi cần thiết (điều này sẽ phụ thuộc vào loài cá) để tăng cường hệ miễn dịch của chúng. Một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh sẽ làm tăng khả năng chống lại các loại bệnh thứ cấp do ký sinh trùng gây ra và cũng làm giảm nguy cơ bị kí sinh trùng Chilodonella xâm nhập dẫn đến chết.

Trên đây là những thông tin Koi Xinh muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ hữu ích trong quá trình bạn chăm sóc cá Koi. Chúc bạn thành công!