Những sự thật thú vị về cá Koi có thể bạn chưa biết

Một trong những loài cá ao phổ biến và được yêu thích nhất là cá chép Koi. Nó đã có mặt từ hàng trăm năm trước với những giống cá ban đầu được lai tạo từ nhiều thế kỷ trước. Do đó, có một loạt những sự thật thú vị về nguồn gốc và thậm chí là thần thoại mà ngay cả những người thích nuôi cá Koi nhất cũng có thể không biết. Hôm nay, Koi Xinh sẽ chia sẻ cho bạn những sự thật về cá Koi vừa thú vị vừa hữu ích. Hãy cùng bắt đầu nhé!

Cá Koi được thuần hóa vào thế kỉ thứ 4 ở Trung Quốc

Quá trình thuần hóa cá chép Koi bắt đầu từ thế kỷ thứ 4 ở Trung Quốc. Việc nuôi cá Koi hiện đại bắt nguồn từ Nhật Bản và Trung Quốc vài nghìn năm trước. Chúng có nguồn gốc từ cá Chép (Cyprinus carpio) và thường được gọi là “Goi” trong tiếng Nhật, dịch ra có nghĩa là “cá chép”. Nó cũng có thể có nghĩa là “tình yêu” hoặc “tình cảm”. Theo truyền thống, Koi được xem là biểu tượng của tình bạn, tình yêu và lòng tốt.

Tổ tiên của cá Koi hiện đại là cá Chép

Giải trình tự mtDNA cho thấy một thực tế (nhưng đôi khi gây tranh cãi) rằng tổ tiên của cá Koi là cá chép có nguồn gốc từ Đông Á. Hơn nữa, các nghiên cứu DNA phát hiện ra rằng việc thuần hóa và lai tạo cá chép với quy mô lớn để có được những giống cá có màu sắc rực rỡ (được gọi là cá Koi) đã diễn ra ở Trung Quốc vào năm 6.000 trước Công nguyên. Những con cá Koi này sau đó thường được tặng cho những người có quyền lực chính trị và kinh tế. Như vậy cá Koi đã đến châu Âu và cuối cùng là châu Mỹ.

Cá Koi có thể sống tới hơn 50 năm

Cá Koi có thể sống lâu hơn 50 năm nếu chúng được nuôi với chế độ dinh dưỡng thích hợp, trong môi trường nước sạch, được lọc, độ pH tối ưu từ 7,5 đến 8,0 và không bị căng thẳng hoặc quá đông. Đáng buồn thay, đa số cá Koi sống trung bình dưới 10 năm vì chúng không được chăm sóc đúng cách và đươc nuôi trong ao hoặc bể quá nhỏ hay không được cung cấp thức ăn thích hợp. Tuy nhiên, Koi cũng có thể vượt quá mốc 50 năm. Con cá Koi già nhất có tuổi thọ là 226 tuổi! 

Ngày nay có hơn 100 loại cá Koi tồn tại

Có hơn 100 giống cá chép Koi có trong 13 lớp, nhiều loại khác vẫn đang được phát triển. Một trong những loài phổ biến nhất là cá Ghost Koi. Nó có vảy kim loại đẹp mắt và được lai tạo vào những năm 1980. Kích thước và hình dạng của các loại cá Koi về cơ bản đều giống nhau, nhưng có sự đa dạng gần như vô hạn về màu sắc, hoa văn và cách sắp xếp tỷ lệ. 

Một số loại cá Koi có giá trị và đắt tiền

Hầu hết cá Koi được bán với giá dưới 50$ tại các cửa hàng thú cưng, nhưng những nhà lai tạo nghiêm túc đôi khi sẵn sàng trả hàng chục nghìn đô la cho một con cá Koi trưởng thành. Con cá Koi đắt nhất từng được bán trị giá 1,8 triệu đô la do giành chức vô địch lớn tại Triển lãm cá Koi toàn Nhật Bản 2017.

Cá Koi là loại cá ăn tự nhiên dưới đáy

Mặc dù nước nên đầy đủ oxy và hồ cá có bộ lọc với độ pH và nhiệt độ thích hợp nhưng đừng lo lắng nếu nước có một chút lắng cặn. Cá Koi là loài ăn dưới đáy, trong tự nhiên chúng thường được tìm thấy ở các vùng nước có đáy đất sét hoặc bùn.

Cá Koi ăn tảo và ấu trùng côn trùng

Theo nhiều ý kiến được đưa ra trước đây, cá Koi ăn tạp nên chúng ăn cả tảo và ấu trùng côn trùng. Mặc dù cá Koi sẽ không ngăn chặn tảo nở hoa hoặc loại bỏ hoàn toàn muỗi, chúng có thể tạo ra vết lõm trong quần thể. Chúng cũng sẽ ăn thực vật, nòng nọc, ốc sên và đôi khi là cá nhỏ hơn chúng (nếu chúng đói).    

Cá Koi ăn tảo và ấu trùng côn trùng

Theo nhiều ý kiến được đưa ra trước đây, cá Koi ăn tạp nên chúng ăn cả tảo và ấu trùng côn trùng. Mặc dù cá Koi sẽ không ngăn chặn tảo nở hoa hoặc loại bỏ hoàn toàn muỗi, chúng có thể tạo ra vết lõm trong quần thể. Chúng cũng sẽ ăn thực vật, nòng nọc, ốc sên và đôi khi là cá nhỏ hơn chúng (nếu chúng đói).    

Cá Koi sẽ không chỉ phát triển đến kích thước bể

Một lầm tưởng phổ biến là cá Koi sẽ chỉ phát triển để vừa với kích thước của bể hoặc ao mà chúng đang ở. Điều này sai vì cá Koi sẽ tiếp tục phát triển cho đến khi chúng trưởng thành khoảng 10 tuổi. Nếu bị nhốt trong một ao quá nhỏ, chúng sẽ chết trước khi trưởng thành. Điều này làm dấy lên quan niệm sai lầm rằng chúng chỉ phát triển để phù hợp với vùng chúng được nuôi.

Cá Koi thường không thích ăn thực vật

Một niềm tin sai lầm khác là Koi luôn ăn thực vật. Tuy nhiên, trường hợp này thường chỉ xảy ra nếu không cho chúng ăn đủ và bạn chỉ có một vài cái cây. Cá Koi rất tò mò và có thể là những kẻ kiếm ăn cơ hội. Vì vậy nếu bạn chỉ có một số ít cây, chúng có nhiều khả năng tỏ ra quan tâm đến và làm hỏng những cái cây đó.

Tuy nhiên, nếu có nhiều loại thực vật chìm và nổi, không chỉ chất lượng nước sẽ được cải thiện (điều chỉnh nhiệt độ tốt hơn, lọc tự nhiên và tăng lượng oxy hòa tan) mà cá Koi của bạn sẽ tỏ ra ít quan tâm hơn. Nếu cá Koi vẫn gặm cây, khả năng chết cây sẽ ít hơn vì chúng sẽ ăn một lượng nhỏ trên một lượng cây lớn thay vì ăn nhiều trên một vài cây. 

Cá Koi gắn liền với sự dũng cảm và thành công trong truyền thuyết Nhật Bản

Do khả năng bơi ngược dòng và vượt thác một cách thành thạo, cá Koi thường được gắn với sự dũng cảm, thành công, sức mạnh và cá tính (đi ngược lại dòng chảy). Truyền thuyết Nhật Bản kể về một con cá Koi bơi ngược sông Hoàng Hà đến một thác nước được gọi là Vũ Môn. Khi cương quyết leo lên thác nước, nó đã biến thành một con rồng tuyệt đẹp. do đó đạt đến giác ngộ.

Truyền thuyết cho rằng bất kỳ con cá Koi nào làm theo như vậy sẽ có số phận tương tự, và được coi như một phép ẩn dụ phổ biến cho cuộc sống. Đây là một lý do tại sao cá Koi trong lịch sử được tặng cho những người nắm quyền – tượng trưng cho sự thịnh vượng.

Xác định tuổi của cá Koi thông qua vảy cá

Tuổi của cá Koi, giống như bất kỳ loài cá nào, được xác định bằng cách nhìn vào vảy của chúng. Mỗi vảy sở hữu các vòng gọi là annuli, giống như các vòng sinh trưởng trên cây. Nói chung, các vòng annuli mùa hè rộng hơn và tương quan với nhiệt độ cao và dinh dưỡng nhiều hơn. Trong khi đó, vòng annuli mùa đông mỏng hơn do nhiệt độ lạnh hơn, cá giảm hoạt động và giảm ăn.

Cá Koi hoang dã hiện nay được cho rằng “dễ bị ảnh hưởng”

Cá chép Koi hoang dã (cá chép thường) được coi là “dễ bị ảnh hưởng” do mất môi trường sống, đánh bắt quá mức và lai tạp với cá Koi đã thuần hóa. Cá Koi Feral (cá Koi đã được thả hoặc thoát khỏi nơi nuôi nhốt) đã trở thành một vấn đề đáng lo ngại đến nỗi chúng được coi là loài cá gây hại ở mọi lục địa ngoại trừ Nam Cực. Việc đánh bắt cá được khuyến khích để giúp kiểm soát quần thể. Với lưu ý này, vui lòng không thả bất kỳ loại cá Koi nào ra môi trường nước tự nhiên, vì điều này có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến chức năng và tính toàn vẹn của hệ sinh thái! 

Sự thật là cá Koi có răng!

Cá Koi có răng trong cổ họng! Chúng sử dụng râu của mình để phân loại thức ăn, ngậm thức ăn vào miệng, sau đó nghiền nát chúng bằng chiếc răng nằm sâu trong cổ họng trước khi nuốt. Những chiếc răng này cũng rụng khi cần thiết. Việc không quan tâm đến thức ăn trong vài ngày và có biểu hiện co giật gần đáy nước chứng tỏ chúng đang cố nhả răng ra khỏi cổ họng. Nếu đáy ao tối, bạn có thể nhìn thấy răng của chúng. 

Cá Koi có thể bị cháy nắng

Cá Koi có làn da cực kỳ nhạy cảm, đặc biệt là những con có vảy màu sáng hoặc trắng. Chúng rất dễ bị cháy nắng. Hầu hết các trường hợp đều nhẹ và có màu hồng nhạt giống như phát ban. Để ngăn chặn những điều này, hãy đảm bảo rằng cá Koi được nuôi trong ao sâu tối thiểu 90 cm.Trồng cây xanh trong và xung quanh ao để tạo ít nhất 50% bóng mát và đảm bảo nước không vượt quá 26°C. 

Cá Koi ở Nhật Bản được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác

Vì cá Koi sống rất lâu nên theo quan niệm của người Nhật Bản cá Koi thường được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác như một vật gia truyền và là biểu tượng của sự tôn trọng và yêu thương. Một số hộ gia đình ở Nhật Bản vẫn giữ truyền thống này.

Cá Koi có thể ăn con của chúng trong suốt mùa sinh sản

Cá Koi có thể ăn con của chúng. Trong quá trình sinh sản, cá Koi đực và cá Koi cái trưởng thành đều sẽ ăn cá con. Vì thế cá con nên được tách riêng với cá trưởng thành. Có lẽ, thói quen này xuất hiện nhằm ngăn chặn tình trạng cá quá đông và để bảo tồn tài nguyên. Bởi giữa áp lực môi trường tự nhiên và việc ăn thịt đồng loại, chỉ một số cá con có thể sống sót đến tuổi trưởng thành.

Cá Koi đủ thông minh để nhận ra bạn

Cá Koi là những con vật khá thông minh và hay tò mò. Chúng có thể nhận ra chủ nhân của mình và có thể được huấn luyện để ăn từ bàn tay, hoặc có thể chỉ tò mò bật lên nếu chúng nhìn thấy bạn ở bên cạnh ao.

Vào mùa đông, cá Koi rơi vào trạng thái gọi là Torpor

Cá Koi có thể rơi vào trạng thái ngủ đông tạm thời trong mùa đông, được gọi là Torpor. Torpor, không hoàn toàn giống như ngủ đông. Nó là quãng thời gian ngắn và có thể kéo dài từ vài giờ đến vài tuần. Cá Koi trong trạng thái ngủ đông dễ dàng bị đánh thức. Chế độ ngủ đông thực sự thường kéo dài hàng tháng và khiến cá rơi vào trạng thái ngủ sâu đến mức phải mất khá nhiều thời gian để đưa chúng ra khỏi trạng thái đó. 

Thông thường, nếu nhiệt độ nước liên tục dưới 10°C, cá Koi sẽ chuyển sang trạng thái Torpor. Khi đó chúng sẽ nằm yên trong thời gian dài, ăn ít hơn đáng kể do quá trình trao đổi chất và tổng hợp protein chậm lại. Chúng có thể tụ tập thành bầy trong ao để ấm hơn.

Cá Koi thực chất là một loài phụ của cá Chép

Cá Koi thực sự không phải là một loài khác với cá Chép thông thường, mà là một loài phụ được lai tạo có chọn lọc để có màu sắc và tỷ lệ sống động hơn. Do đó, nếu không được lai tạo có chọn lọc, chúng sẽ trở lại màu sắc tối hơn của cá Koi thông thường trong một vài thế hệ.

Cá Koi dài thêm trung bình 1 cm mỗi tháng

Hầu hết cá Koi phát triển trung bình 1 cm mỗi tháng và thường đạt kích thước đầy đủ vào khoảng từ 8 đến 10 tuổi (tốc độ tăng trưởng tất nhiên sẽ dao động từ tháng này sang tháng khác và chậm lại sau vài năm đầu tiên).

Cá Koi trưởng thành nặng khoảng 5 kg

Trọng lượng trung bình của cá Koi trưởng thành là khoảng 5 kg, với chiều dài từ 60 đến 90 cm. Tuy nhiên, cá Koi lớn nhất được phát hiện dài tới 120 cm và nặng 40 kg! Nó đã sống đến 17 tuổi – một mức tuổi được coi là khá lâu, nếu xét về kích thước của nó.

Cá Koi là những vận động viên bơi giỏi

Cá chép Koi, như đã đề cập, là những loài bơi lội mạnh mẽ đến khó tin. Chúng có thể không biểu lộ nhiều khi ở trong trong ao yên tĩnh. Nhưng cá Koi khi đã được thả vào trong tự nhiên có thể bơi tới 100 dặm ngược dòng trong thời gian chỉ vài tháng để sinh nở và tiếp cận những môi trường mới. Điều này ngang bằng với cá hồi Đại Tây Dương.

Trên đây là tất tần tật những sự thật bạn cần biết về cá Koi. Koi Xinh hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình chăm sóc và nuôi dưỡng chúng.

Người dịch: Mai Nhung