King of the River: Cá Koi tại Vườn Nhật Bản Portland

King of the River: Cá Koi tại Vườn Nhật Bản Portland. Người Nhật từ lâu đã ca ngợi cá Koi (cá chép) là “vua của các loài cá sông”. Chúng được lai tạo để lấy màu lần đầu tiên ở Nhật Bản vào đầu những năm 1820, ban đầu là ở tỉnh Niigata trên bờ biển phía đông bắc của đảo Honshu.

Trong tiếng Nhật, “Koi” là từ đồng âm của một từ khác có nghĩa là “tình cảm” hoặc “tình yêu”, cá Koi do đó là biểu tượng của tình yêu và tình bạn ở Nhật Bản.

“Có George, Penny, Mergatroid, Goldie Hawn, Lovely Latrice…” Người làm vườn cấp cao Adam Hart cười nói trong khi chia sẻ một số tên của những chú cá Koi yêu quý tại Vườn Nhật Bản Portland.

Trên thực tế, Hart cho biết gần như tất cả cá Koi tại Vườn đều có hồ sơ và tên tuổi.

Thế giới bên ngoài không biết đến sự phát triển của các biến thể màu sắc ở cá Koi Nhật Bản cho đến khoảng năm 1914. Chúng đã là vật nuôi cố định tại Vườn Nhật Bản Portland từ những năm 1970.

Hart cho biết cá Koi có thể sống rất lâu, nhưng tuổi thọ trung bình là khoảng 25-30 năm tuổi khi được nuôi ở hầu hết các ao.

“Tuổi thọ của cá Koi được nuôi trong một cái ao như của chúng tôi là 30 năm nếu mọi việc suôn sẻ. Đôi khi có nhiều yếu tố bên ngoài góp phần làm giảm tuổi thọ của chúng. Con cá có tuổi lớn nhất được ghi nhận là hơn 100 năm, vì vậy cá Koi có thể sống rất lâu”, ông nói.

Vườn Nhật Bản Portland có khoảng 50 con cá Koi và đây là một điểm thu hút đông đảo du khách mỗi năm.

“Rất nhiều người muốn biết con cá nào là lâu đời nhất. Chúng tôi cũng không biết chắc chắn, nhưng chúng tôi đã xem xét các bức ảnh được chụp trước đây và truy tìm lại. Có một con cá đực có từ năm 1996. Vì vậy, có ít nhất một con cá đã 21 năm tuổi”.

Những gì tôi nhận thấy là giá trị của cá Koi và những gì mọi người ưa thích không tương quan chút nào. Chúng tôi nuôi cá Koi vì chúng đẹp và mọi người thích chúng. Cá Koi là một phần của khu vườn này.

Hart nói, con cá lâu đời nhất cũng không phải là con cá lớn nhất. Nó rất gầy và có màu da cam với những đốm đen và một bên mắt của con cá này bị mờ.

Những con cá này đã sống sót qua nhiều mùa đông khắc nghiệt, đặc biệt là thời tiết mùa đông năm 2017.

“Cá Koi có thể chịu được nhiệt độ rất thấp. Ao của chúng tôi thường xuống tới 35 độ F vào mùa đông. Cá Koi thực chất không ngủ đông, nhưng chúng cực kỳ ít vận động nên trông gần như cá Koi đang ngủ đông. Cá Koi dành phần lớn thời gian trong ngày dưới đáy ao, chúng không ăn nhiều và sống nhờ chất béo tích trữ từ mùa hè”.

Hồ cá Koi đôi khi bị đóng băng, nhưng Hart cho biết miễn là hồ không bị đóng băng hoàn toàn, thì cá vẫn phát triển được.

Năm 2009, vườn đã lắp đặt một lớp lót ao chống thấm mới, một hệ thống lọc trên cùng của dây chuyền và các máy bơm mới tự khởi động lại sau khi mất điện. Bằng cách đó, nếu ao bắt đầu đóng băng và không ai có thể lên Vườn, máy bơm sẽ chạy, giữ cho các bộ lọc hoạt động và các đường nước không bị đóng băng hoàn toàn.

Hart cho biết: “Đó là một sự trợ giúp rất lớn và đã tạo ra điều kiện sống tốt hơn cho cá Koi. Một bể chứa cũng được lắp đặt để người làm vườn có thể di chuyển cá Koi sang đó nếu cần.

“Để giữ cho cá Koi khỏe mạnh, chúng tôi cần một nơi an toàn dành riêng để đưa cá ra khỏi ao và thỉnh thoảng khám bệnh cho chúng. Đó là lý do tại sao bể chứa đã trở thành một phần không thể thiếu”, Hart nói. “Chúng tôi muốn chăm sóc cá Koi tốt nhất có thể. Cá Koi là một phần trong khu vườn của chúng tôi, giống như cây và đá.

Và việc thăm khám cho cá Koi là điều cần thiết nên được thực hiện thường xuyên.

“Vấn đề lớn nhất mà chúng tôi gặp phải trong những năm gần đây là một con chim ưng biển đã xuất hiện một thời gian. Hầu hết cá Koi của chúng tôi hiện nay đều quá lớn nên chim ưng biển khó có thể săn được, vì vậy chúng tôi không còn lo lắng nhiều nữa. Nhưng chim ưng biển có thể cố gắng bắt cá, và ngay cả khi cá Koi quá lớn để mang đi, việc cố gắng này có thể để lại những vết thương cho cá Koi”.

Để bảo vệ cá Koi, những người làm vườn thả tre trên mặt nước để làm “lưới” ngăn chim ưng biển đánh bắt cá Koi con. Tre là một biện pháp an toàn thẩm mỹ và không làm tổn thương chim.

“Chúng tôi cũng đã từng gặp rắc rối với diệc từ nhiều năm trước. Nhưng tôi nghĩ cá Koi của chúng tôi bây giờ đã quá lớn so với diệc. Tại thời điểm này, tôi nghĩ rằng đại bàng sẽ là mối đe dọa duy nhất đối với cá Koi”, Hart nói.

Khu vườn này có một số loài cá lớn hơn, nặng trung bình khoảng 10 pound, Hart nói. Cá Koi được chăm sóc tốt và được cho ăn đúng cách.

“Cá Koi được cho ăn thức ăn dành riêng cho cá Koi. Đó là thức ăn viên chủ yếu làm từ bột cá, mầm lúa mì và cỏ linh lăng. Mặc dù vậy, cá Koi là loài ăn tạp và sẽ không phân biệt được những gì chúng ăn”.

Những người làm vườn cố gắng đảm bảo rằng cá Koi không ăn tiền xu. Tuy nhiên, đó là một công việc khá khó khăn, Hart nói.

Nhiều người không nhìn thấy biển báo “không được phép sử dụng tiền xu” hoặc họ không thể đọc được. Việc loại bỏ tiền xu khỏi ao đã trở thành một phần trong quá trình bảo trì thường xuyên của chúng tôi và may mắn là một số vị khách rất nghiêm túc thực hiện chính sách “không sử dụng xu”. Khi ai đó ném một đồng xu xuống ao, cá có thể nghĩ rằng ai đó đang cho chúng ăn, điều này có thể rất nguy hiểm cho sức khỏe của cá Koi”, ông nói.

Ngoài việc vô tình ăn phải đồng xu, kim loại từ đồng xu ngấm vào nước sẽ gây hại cho sức khỏe của cá Koi. Việc đồng xu chạm vào cá Koi cũng không tốt cho sức khỏe của cá vì điều này có thể gây hại cho các bộ phận cơ thể và làm mất đi lớp chất nhờn bảo vệ của chúng.

Hart cho biết câu hỏi số một mà mọi người đặt ra là giá trị của cá Koi là gì.

“Cá Koi có thể khá đắt. Giá cá Koi cũng rất đa dạng. Vì vậy, rất nhiều đi tìm hiểu về giá trị của chúng. Một số giống cá Koi được yêu thích hơn những giống khác. Ngoài ra, các đặc điểm rõ ràng của giống cá là phù hợp với một con cá chất lượng. Thành phần cơ thể rất quan trọng”, anh nói. “Một con cá Koi biểu diễn có thể dễ dàng được bán với giá lên tới hai mươi nghìn đô la ở Nhật Bản. Chúng tôi không có con cá nào như vậy cả”, Hart cười nói.

“Ngay cả khi cá Koi không quá độc đáo, khách vẫn yêu thích cá Koi. Chúng tôi có một số con cá Koi với vây dài, có một con màu trắng với các mảng màu cam óng ánh. Đây là giống cá Koi phổ biến nhất trong hồ nhưng nó không thể được đưa vào triển lãm cá Koi ở Nhật Bản vì nó không phải là giống được công nhận”.

Anh cho biết hầu hết những chú cá Koi của khu vườn đều có chất lượng rất cao, nhưng không nhất thiết phải tham gia các buổi biểu diễn. Cá Koi vàng rất nổi bật và Hart nghe nhiều người nói rằng đó là loại cá yêu thích của họ.

• Dịch: Huyền Nguyễn