Thông thường, cá không đánh giá là loài thông minh như các loài khác. Chúng thường xuất hiện ở phần cuối của chuỗi thức ăn hoặc được nuôi như thú cưng. Sự ngạo mạn của con người đôi khi làm ẩn đi sự thông minh vốn có của nó.
Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, nhiều loài cá có trí nhớ dài hạn đa chức năng, có lý và thậm chí là trí thông minh Machiavellian. Tức là chúng có khả năng thay đổi chức năng phân bậc và tổ chức xã hội.
Trước đây, chúng ta thường nghĩ rằng chỉ con người và những loài linh trưởng lớn mới có trí nhớ dài hạn. Tuy nhiên nhiều loài cá cũng có và cá Koi không phải ngoại lệ. Chúng có khả năng điều chỉnh hành vi của bản thân tới một mức độ nào đó. Tính cách của chúng cũng phụ thuộc khá nhiều vào nhu cầu và điều kiện môi trường.
Với tất cả những điều này, cá Koi có khả năng suy nghĩ và học hỏi. Lúc đầu, chúng có thể là một loài nhút nhát nhưng khi có đủ thời gian và kiên nhẫn, cá Koi sẽ trở nên vui vẻ, hòa đồng và thậm chí học cách để ăn từ tay bạn!
Điều khiến cá Koi nhút nhát và không thân thiện?
Khi nỗ lực huấn luyện cá Koi ăn thức ăn từ tay bạn, đầu tiên bạn phải đánh giá hồ cá và cá của bạn để quyết định liệu có nhân tố nào làm cho chúng cảm thấy ngại hoặc stress hay không.
Tính cách của cá Koi
Có lẽ điều đầu tiên chính là tính cách của cá Koi. Tính cách sẽ quyết định liệu chúng có ăn thức ăn từ tay bạn không. Trong khi đó, như đã đề cập ở trên, chúng là loài dễ bảo và chúng luôn như vậy.
Nó cũng giống như một đứa trẻ. Thông thường, tính cách và sở thích của bạn sẽ gắn bó suốt đời mặc dù tất nhiên chúng có thay đổi tùy thuộc vào kinh nghiệm sống của bạn. Một đứa trẻ thích khủng long có thể không trở thành một nhà khảo cổ trong tương lai nhưng vẫn có niềm đam mê lớn với việc nghiên cứu khủng long. Một đứa trẻ tự lập sẽ trở thành một người lớn tự lập. Tương tự như vậy, một vài loài cá khá dè dặt trong tự nhiên thường không muốn ăn thức ăn từ tay bạn. Kể cả thức ăn đó dễ ăn và tăng giao tiếp giữa bạn và các con cá khác.
Quá nhiều, quá sớm
Một con cá Koi nhút nhát thường ở gần bóng của thực vật trong hồ. Những con cá mới cần thời gian để thích nghi với môi trường xung quanh và có thể thay đổi nhiều hơn trong thời gian này.
Ép cá ăn thức ăn từ ta bạn sẽ mang đến kết quả không như mong đợi. Đặc biệt là với cá mới. Hãy cho chúng nhiều thời gian để thích nghi với môi trường xung quanh và cảm thấy thoải mái. Quá trình thích nghi với việc được cho ăn bằng tay không xảy ra mọi lúc mọi nơi mà phải tốn từ vài tuần thậm chí vài tháng. Quá trình nhanh hay chậm còn tùy thuộc vào cá của bạn cũng như toàn bộ môi trường.
Cá bị ốm hoặc bị thương
Một con cá Koi bị cháy nắng thường không có hứng thú với việc ăn uống. Bị ốm hoặc bị thương có thể gây stress cho cá.
Cá Koi ốm hoặc bị thương thường chán ăn và đặc biệt không ăn bằng tay. Theo dõi sát sao cá Koi và kiểm tra các tổn thương trên da, các vây bị lệch, cháy nắng, các kiểu bơi khác thường, thờ ơ,… Tất cả những dấu hiệu kể trên nên được xử lí ngay lập tức!
Thời gian trong năm
Một vài loại cá Koi ở trong hồ suốt mùa đông. Thời gian và nhiệt độ trong năm có ảnh hưởng nặng nề tới thói quen ăn uống của cá Koi. Nước càng lạnh (ở nhiệt độ dưới 15,5° C), cá Koi càng ít hứng thú với việc ăn uống. Điều này là bởi vì cơ thể của chúng đang chuẩn bị bước vào mùa đông. Khi quá trình trao đổi chất và tiêu hóa chậm lại, chúng sẽ ăn ít đi. Thật vô ích nếu luyện cho cá Koi ăn bằng tay vào mùa đông.
Chất lượng nước kém
Hai con cá Koi sống trong nước đục, đen có sức khỏe không tốt. Nếu hồ cá có độ pH thấp, có quá ít oxy không hòa tan hoặc có quá nhiều cá thì cá Koi của bạn sẽ không hạnh phúc. Chúng sẽ stress và có khả năng ốm cao. Đảm bảo kiểm tra chất lượng nước hàng ngày và giữ thông số nước theo nhu cầu của cá Koi!
Cách cho cá Koi ăn bằng tay
Bước 1: Xây dựng niềm tin và sự quen thuộc
Theo các chỉ dẫn ở trên, bạn nên chuẩn bị sẵn sàng khi cho cá ăn bằng tay. Khi bắt đầu, cho cá ăn như bình thường và ngồi gần hồ khi chúng ăn. Nếu chúng bơi ra xa chỗ thức ăn và không trở lại sau vài ngày, hãy từ từ và cho chúng nhiều không gian hơn. Dần dần gần hơn trong quá trình cho ăn và trong các lần cho ăn tiếp theo đến khi cá Koi cảm thấy tốt hơn.
Bạn cần xây dựng niềm tin và sự quen thuộc qua một thời gian. Cố gắng dành nhiều thức ăn ngon như tôm và các loại trái cây cho thời gian này. Chúng sẽ học cách quen với sự hiện diện của bạn.
Bước 2: Chọn điểm cho ăn cố định
Khi bạn cho cá ăn bằng tay, bạn cần đưa chúng tới một điểm đặc biệt trong hồ để bạn dễ dàng chạm được cũng như theo dõi được chúng. Bạn có thể mua một ống dẫn nạp hình vòng và cố định chúng tại một điểm. Sau đó cho thức ăn yêu thích của cá vào. Một thời gian sau, cá sẽ quen với với việc ăn ở khu vực này và tập trung ở đó khi thấy bạn.
Khi đó, bạn có thể ngồi gần và quan sát mỗi khi đưa thức ăn ra. Lặp lại hành vi cho ăn và đặt đường dẫn nạp hình vòng để cá quen dần. Một vài ngày sau, nếu cá cảm thấy phù hợp với sự hiện diện của bạn, chúng sẽ ăn thức ăn từ tay bạn. Việc của bạn chỉ là giữ thức ăn ở đó. Chắc chắn tay bạn luôn sạch để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn cho cá trong thức ăn hoặc trong nước.