Cá Koi - Hồ Koi
Mẹo phát hiện và điều trị nấm ở cá Koi hiệu quả
Th4
Khi cá Koi bị ốm hoặc có những dấu hiệu khác thường, suy nghĩ đầu tiên của bạn có lẽ là do ảnh hưởng của thời tiết hoặc chúng bị nhiễm vi rút hay vi khuẩn nào đó. Tuy nhiên, có khả năng cao đó là một loại bệnh nhiễm trùng do nấm. Thường thì những bệnh này thường dễ xác định hơn. Do đó việc điều trị cần được coi trọng vì chúng có thể cực kỳ nguy hiểm và dẫn đến tử vong nếu không được điều trị sớm.
Những loại nấm nào ảnh hưởng đến cá trong ao?
Nấm Saprolegnia (Rất phổ biến)
Hầu hết các loại nấm ảnh hưởng đến cá Koi và cá ao thuộc họ Saprolegniaceae. Đây là một họ nấm mốc nước ngọt. Các chi của họ này khá cứng cáp, có thể phát triển trong nhiều nồng độ pH, nhiệt độ, và ngay cả trong độ mặn cao. Tuy nhiên, những thay đổi đột ngột và kéo dài về chất lượng nước có thể tạo điều kiện cho chúng và các loại nấm khác dễ dàng phát triển.
Trong họ này, các loại nấm thường ảnh hưởng đến cá Koi là các loài thuộc các chi sau: Saprolegnia , Achyla và Aphanomyces. Trong số này, thủ phạm phổ biến nhất là loài Saprolegnia hay còn được gọi là bệnh nấm len bông. Chúng được gọi như thế là vì trông chúng giống như bông khi phát triển trên cá. Chúng có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên vảy, vây, mang và thậm chí là miệng .
Dermocystidium (Không phổ biến)
Dermocystidium là một chi sinh vật ký sinh khác thường được xếp chung nhóm với nấm do hình dáng và chức năng tương tự của chúng. Mặc dù vậy, chúng giống như Ichthyophonus, không phải là nấm. Hầu hết các tài liệu mà bạn tìm thấy về bệnh nhiễm trùng Dermocystidium vẫn phân loại chúng là nấm. Vì vậy Koi Xinh cũng đã đưa loài này vào bài viết. Dermocystidium là loài gây bệnh cho cá Koi
Mặc dù Dermocystidium không gây tử vong và hiếm gặp, nhưng nó gây ra các tổn thương da đau đớn, có thể và có khả năng làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của cá Koi. Vì vậy nó cần được điều trị ngay lập tức. Nó cũng làm suy yếu cá Koi và có thể tạo điều kiện cho các bệnh nhiễm trùng thứ cấp xâm nhập, gây tử vong. Sự lây truyền và nhiễm trùng xảy ra khi các bào tử động vật của Dermocystidium là sinh vật nước ngọt trôi nổi tự do, gặp phải mang hoặc vết thương hở của cá. Sau đó chúng có thể bám vào. Khi Dermocystidium trong nước hoặc trong cá được thả vào ao, nó có thể lây lan sang cá Koi của bạn.
Ichthyophonus (Rất hiếm)
Cuối cùng, một loại hiếm khác thuộc chi Ichthyophonus. Nó không thực sự chứa nấm mốc nhưng thường được xếp chung nhóm với nấm mốc do nó gây ra các triệu chứng và sự xuất hiện tương tự ở cá. Trên thực tế, Ichthyophonus là ký sinh trùng đơn bào. Nó được phát hiện gần đây và có liên quan đến cả nấm và động vật, khiến chúng trở thành thành viên duy nhất được gọi là Protista (sinh vật nguyên sinh) chứ không phải là thực vật, động vật hay nấm.
Ichthyophonus hoferi (không nên nhầm với ký sinh trùng “ich”) sẽ dẫn đến bệnh ichthyophonosis. Bệnh này được tìm thấy ở cả các loài cá nuôi và cá trong tự nhiên, kể cả cá Koi. Nó được coi là một bệnh ở biển, vì vậy nồng độ muối cao là cơ hội để bệnh này xuất hiện và lây lan. Nhưng có một số báo cáo nói về việc nó có mặt ở cá nước ngọt. Một khi bị nhiễm bệnh, ngay cả khi các triệu chứng đã biến mất, thì cá sẽ là vật mang mầm bệnh suốt đời và có thể lây nhiễm sang các cá khác. Mặc dù việc lây truyền ở cá Koi dường như chỉ xảy ra khi ăn phải cá mang mầm bệnh hoặc những cá đã bị nhiễm bệnh.
Nguyên nhân nào gây ra nhiễm nấm ở cá Koi?
Nhiễm nấm do nhiều yếu tố gây ra. Về cơ bản, nếu ao hoặc cá của bạn không khỏe, nấm có thể phát sinh. Chất lượng nước kém với độ pH hoặc nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp. Quá nhiều amoniac hoặc các chất ô nhiễm. Quá nhiều chất thối rữa cùng với quá nhiều chất dinh dưỡng sẽ tạo ra nhiều bệnh cho dù chúng là nấm, vi khuẩn hay lan truyền từ cá.
Nếu cá của bạn đã bị bệnh, có vết thương hở hoặc bị căng thẳng, cơ thể chúng sẽ bị tổn thương. Điều này sẽ tạo điều kiện cho nấm dễ dàng tự hình thành. Theo nguyên tắc chung, không nuôi quá nhiều cá trong ao, cho cá Koi ăn chế độ ăn uống cân bằng. Thường xuyên kiểm tra và duy trì chất lượng nước.
Các triệu chứng thường gặp ở cá Koi khi nhiễm nấm:
- Màu trắng giống nấm mốc phát triển trên cá. Đặc biệt là xung quanh miệng, mang hoặc bất kỳ vết thương nào
- Tổn thương hoặc vết loét trên da
- Hôn mê
- Ức chế hệ thống miễn dịch (và do đó giảm cảm giác thèm ăn hoặc chán ăn)
- Mất lớp màng nhầy bảo vệ
- Thở hổn hển trên mặt đất
- Xỉn màu
- Giảm cân và hốc hác
- Kiểu bơi không bình thường hoặc bất thường
- Các cơ quan nội tạng mở rộng với các tổn thương (tất nhiên, điều này chỉ có thể được phát hiện thông qua phương pháp mổ hoại tử sau khi chết.)
- Không tương tác với những con cá khác
- Sự xuất hiện của các bệnh khác, chẳng hạn như nhiễm trùng do vi khuẩn, thường là thứ phát sau khi cá chủ bị suy yếu do nấm.
Cách Điều trị Nhiễm nấm ở Cá Koi
Nếu bạn không chắc chắn tất cả cá trong ao đều bị nấm, bạn chỉ nên xử lý chúng trong bể nuôi cách ly thay vì xử lý toàn bộ hệ thống ao. Với các phương pháp dưới đây, trước tiên hãy loại bỏ thật nhẹ nhàng nấm mốc bằng cách lau sạch cá bằng tăm bông ẩm và sạch. Sau đó bạn mới tiến hành điều trị.
Tắm muối
Tăng mức muối từ 0,1 lên 0,3% (hoặc 1 đến 3 gam muối trên một lít nước) có thể giúp cá cân bằng điều hòa thẩm thấu bằng cách phá vỡ vòng đời của nấm. Phương pháp này thường được sử dụng để điều trị bệnh saprolegniasis hoặc bệnh nấm len bông. Như đã đề cập ở trên đây là bệnh nhiễm nấm phổ biến nhất ở cá Koi. Vì nấm len bông có thể chịu được nồng độ muối cao nên bạn cần phải tăng độ mặn lên từ 1-2,5% để thực sự tiêu diệt được Saprolegnia.
Chỉ thêm muối nếu bạn không nhận thấy sự cải thiện sau khoảng một tuần. Thêm quá nhiều muối ngay lập tức có thể gây hại cho cá Koi. Nếu bạn tăng mức muối lên 2% hoặc cao hơn, đừng để cá trong dung dịch này lâu hơn nửa giờ hoặc lâu hơn. Tắm muối có tác dụng đối với các bệnh nhiễm ký sinh trùng, chẳng hạn như các ký sinh trùng được đề cập ở trên thường bị nhầm với nấm, nhưng nhìn chung không có hiệu quả cao đối với nấm. Nếu sau khi ngâm nước muối mà các triệu chứng vẫn còn thì chứng tỏ cá của bạn đã bị nhiễm nấm thực sự. Bạn nên tìm cách điều trị thay thế.
Sử dụng Formalin/Malachite Gree
Malachite green và formalin thường được trộn với nhau để điều trị bệnh nhiễm nấm ở cá. Nếu bạn dùng kem, có thể thoa trực tiếp lên vùng bị ảnh hưởng. Nó cũng có dạng lỏng, được sử dụng để tắm cho cá. Thông thường, nồng độ 0,05 ppm (5 ml trên 10 gallon nước) là đủ để loại bỏ Saprolegnia cũng như các ký sinh trùng nguyên sinh được nhắc đến ở trên.
Mỗi ngày, thực hiện thay 25% nước và thêm nhiều hỗn hợp malachite green / formalin. Sau khi không còn thấy nấm tồn tại trên cá, bạn có thể cho cá trở lại ao. Hãy chắc chắn rằng bạn mua loại xanh malachite không chứa kẽm vì kẽm có thể khá độc đối với cá. Không được cho quá 1 ppm xanh malachit trong nước vì chất này có thể gây độc cho cá. Nếu bồn tắm chứa 1 ppm xanh malachite, chỉ nên ngâm cá tối đa một giờ. Ưu điểm của malachite green và formalin là chúng thường loại bỏ nấm khá hiệu quả, nhưng chúng có thể tồn tại trong cá trong nhiều tháng sau khi điều trị và gây độc nếu không được dùng đúng liều lượng.
Sử dụng Kali permanganat
Kali pemanganat có sẵn dưới dạng tinh thể hoặc bột. Nó được trộn vào xô nước để pha loãng trước khi cho vào bể cách ly. Về cơ bản, nó hoạt động bằng cách đốt cháy nấm, ký sinh trùng và tảo trong khi gây ra ít tác động tiêu cực đến cá. Thông qua quá trình này, thuốc tím tác dụng với oxy, vì vậy bạn phải sục khí vào nước đúng cách để ngăn ngừa tình trạng thiếu oxy của cá và nước.
Để xử lý nấm cho cá Koi, hãy ngâm chúng trong bồn tắm trong 4 giờ với nồng độ thuốc tím là 2 miligam mỗi lít nước (2 ppm). Ở khung thời gian và liều lượng này, bạn có thể lặp lại khi cần thiết. Nếu bạn dùng liều lượng nhiều hơn mức này, cá của bạn có thể bị căng thẳng hoặc thậm chí bị bỏng. Một số nguồn và nhãn sản phẩm khuyến nghị sử dụng 4 ppm sản phẩm, nhưng nhiều người nuôi cá cho biết rằng nó khiến 50% số cá bị họ chết. Vì vậy bạn nên dùng một nửa liều để an toàn hơn.
Sử dụng Acriflavine
Có một vài phương pháp điều trị không tích cực đối với các bệnh nhiễm trùng do nấm và vi khuẩn cũng như ký sinh trùng. Thuốc acriflavine được định lượng khi tắm với khoảng 10 ml trên 150 gallon nước, hoặc 200 mg trên 10 gallon của nước. Với liều lượng 5 ppm, bạn có thể để cá Koi trong bồn tắm đến 5 ngày nếu cần.
Nếu nhiễm nấm nghiêm trọng, bạn có thể tăng liều lượng lên 10 ppm (37,8 mg mỗi gallon nước) nhưng không để cá Koi ở trong bồn tắm quá 2 giờ vì chúng sẽ có dấu hiệu căng thẳng. Mặt khác, thuốc acriflavine sẽ làm cạn kiệt vi khuẩn và nitơ có lợi. Đó là lý do tại sao bạn không nên dùng loại thuốc này trong thời gian dài.
Sử dụng Chloramine-T
Chloramine-T rất hiệu quả trong việc chống nhiễm nấm nhưng tuyệt đối không được sử dụng thuốc ngâm với liều lượng cao. Nó có thể gây tổn thương trên da và mang cá. Cũng như đồng sunfat, chloramine-t khá độc trong nước mềm vì tính axit. Do đó liều lượng phụ thuộc vào các thông số chất lượng nước của bạn. Đảm bảo sục khí liên tục vào bể trong quá trình xử lý vì chloramine có thể làm cạn kiệt oxy.
Trên đây là những chia sẻ của Koi Xinh về cách phát hiện và điều trị nấm ở cá Koi. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp ích cho bạn. Chúc bạn thành công
Người dịch: Mai Nhung
